थारु साहित्य राष्ट्रिय सम्मेलनमा थारु धर्मदेखि थारु साहित्यको अनुवादबारे बहस
२४७ दिन अगाडि
|
२८ माघ २०८०
सुनसरीको गढीमा भएको ८औं थारु साहित्य राष्ट्रिय सम्मेलनको दोसो दिन माघ २७ गते विभिन्न विषयमा छलफल भएको छ ।
के हो मानक लेखन ? सन्दर्भः थारू मानक लेखन लेखन शैली (बोडे घोषणापत्र) को कार्यान्वयनको अवस्थाको बारेमा भोलाराम चौधरी, डा रामबहादुर चौधरी, अगिव बनेपालीले आ–आफ्नो मन्तव्य राखेका थिए । यस क्रममा थारु आयोगका सदस्य भोलाराम चौधरीले आयोगले थारु मानक भाषाको बारेमा थारु कल्याणकारिणी सभासँग कार्यदल नै बनाई काम गरिरहेको र यो अन्तिम चरणमा रहेको बताए । उनले पूर्वीया भाषाको लेखनशैली, मध्यपूर्वीया थारु भाषाको लेखनशैली तथा डंगौरा थारु भाषाको वर्ण निर्धारण लगायतको काम भएकोमा सबै शैलीलाई एकै शैलीमा राखेर मानकता कार्यको लागि रफ्तार दिनु पर्ने विचार व्यक्त गरे ।
यसैगरी थारु भाषा बारेमै विद्यावारिधि गरेका डा. रामबहादुर चौधरीले थारु भाषा जस्तो बोल्छौं त्यस्तै लेख्नु पर्ने तर आगन्तुक शब्दलाई पनि भित्र्याउन उपयुक्त हुने बताए । उनले थारु मौलिक शब्दको सूचीकरण गर्नुपर्ने जरुरी रहेको पनि विचार राखे । त्यसैगरी प्राज्ञ अगिव बनेपालीले भाषालाई सत्ताले पनि असर गर्ने बताउँदै पहिले मल्लकालमा भक्तपुरमा सत्ता रहेकोमा नेवार भाषा त्यहीँको आधिकारिक मानिएको तर अहिले काठमाडौंमा सत्ता रहेकोले काठमाडौंकै नेवार भाषा आधिकारिक मानिएको बताए । उनले कुन क्षेत्रको थारु भाषालाई मानक बनाउने त्यसको आधार प्रष्ट्याउनु पर्ने जनाए । यो सेसनको सहजिकरण लावा डग्गर त्रैमासिकका प्रधान सम्पादक छविलाल कोपिलाले गरेका थिए ।
त्यसैगरी अनुवादको आवश्यकता र थारू साहित्यमा अनुवादको अवस्था शीर्षकमा डा कृष्णराज सर्वहारी तथा हंसावती कुर्मीले विचार राखेका थिए । सर्वहारीले थारु साहित्यमा अनुवादको अवस्थाबारे कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै थारुबाट अन्य भाषामा अनुवाद कार्य निकै कम भएको जनाए । उनले थारु लोक साहित्यलाई अन्य भाषामा अनुवाद गरी व्याख्या विश्लेषण जरुरी रहेको बताए । त्यसैगरी प्राज्ञ हंसा कुर्मीले अनुवाद पनि साहित्यको एक विधा भएकोले अनुवादकलाई दोस्रो दर्जाको साहित्यकारको रुपमा हेर्ने दृष्टिकोण गलत रहेको बताइन् । अनुवाद कार्यले एकअर्काको समाज बुझ्न मद्दत गर्ने भएकोले थारुबाट नेपाली अंग्रेजीमा मात्र नभई यहींकै मातृभाषा अवधि, मैथिली, भोजपुरी लगायतमा पनि अनुवाद हुनुपर्ने जिकिर गरिन् । यो सेसनको सहजीकरण शत्रुघन चौधरीले गरेका थिए ।
त्यसैगरी अर्को सेसन सुनसरी मोरङ्मा थारु साहित्यको अवस्थाबारे हौली परिवारका पूर्व अध्यक्ष सम्पतलाल चौधरी, सल्लाहकार रामसागर चौधरी तथा गायिका उर्वशी चौधरीले प्रकाश पारे । राजेश सरदारले सहजीकरण गरेको कार्यक्रममा हौली परिवारले सो क्षेत्रमा संस्थागत रुपले थारु साहित्यिक क्षेत्रमा गरेको कामको चर्चा भयो । भोलाराम चौधरीले हौली वार्षिक पत्रिकाको पहिलो अंक २०४२ सालमा प्रकाशित भएकोमा हालसम्म ३८ वटा अंक प्रकाशन भइसक्नु पर्नेमा किन १६ वटा मात्रै प्रकाशन भएको जिज्ञासा राखे । प्रतिउत्तरमा रामसागर चौधरीले अािर्थक अभावसँगै थारु भाषामा लेख, रचना लेख्न सक्ने जनशक्तिकै अभाव रहेको बताए ।
यसैगरी अर्को सेसन थारुको इतिहास तथा धर्म संस्कृतिको आधार विषयमा डा. गोपाल दहित, डा. अपार लम्साल, हृदयनारायण चौधरी वक्ता रहेकोमा शेखर दहितले सेसनको सहजीकरण गरेका थिए । कार्यक्रममा थारु र बुद्धको सम्बन्धबारे विस्तृत छलफल भएको थियो । तर, थारुहरुको आनिबानी हेर्दा प्रकृतिसँग नजिक देखिएकोले प्राकृत धर्मको नजिक देखिएको छलफलको निचोड थियो ।
यसैगरी अर्को सेसन पश्चिमा थारू साहित्यको संरक्षणमा संस्थागत प्रयास विषयमा लावा डग्गर त्रैमासिकका प्रधान सम्पादक छविलाल कोपिला, हरचाली त्रैमासिकका प्रधान सम्पादक सागर कुश्मी, तथा जंग्रार साहित्यिक बखेरीका अध्यक्ष सोम डेमनडौरा वक्ता रहेकोमा कवियित्री भूमिका थारुले सेसनको सहजीकरण गरेकी थिइन् ।
कार्यक्रममा पश्चिमा थारु साहित्यमा भइरहेको सस्थागत प्रयासबारे पूर्वी क्षेत्रका थारु भाषीहरुले पनि सिको गर्नु पर्ने निचोड रह्यो । सागर कुश्मीले साहित्यिक पाठक निकै कम भएकाले हरचाली पत्रिका हाललाई स्थगित गर्नु परेको जनाए । कोपिलाले लावा डग्गर पत्रिका प्रेस काउन्सिलको क वर्गमा परे पनि पत्रिका प्रकाशनको व्यवस्थापन गर्न गाह्रो भएको बताए । उनले आफू रहँदासम्म यसलाई निरन्तरता दिने बताए । डेमनडौराले कुनै समय मलेसिया, भारत लगायत देशमा पनि बखेरीको शाखा गठन भइ थारु भाषामा विभिन्न पुस्तक प्रकाशन गरिएकोमा यस अभियानलाई पुनः निरन्तरता दिने जनाए ।
सम्मेलनबाट ९ बुँदे घोषणा पत्र पनि जारी गरिएको छ । जसमा आगामी नवौं सम्मेलन बर्दियामा गर्ने, थरुहटका पालिकामा थारु पाठ्यपुस्तक लागु गर्न पहल गर्ने, थारु लोक साहित्यका सर्जकहरुको पाण्डुलिपी प्रकाशनको व्यवस्थापन गर्ने, थारु लेखक संघ नेपालबाट लागि आफूले पाएको पुरस्कार रकममा थप गरी अक्षयकोष वृद्धि गर्न सहयोग गर्ने रामसागर चौधरीलाई धन्यवाद दिने तथा थारु साहित्यमा अनुवाद कार्यलाई जोड दिनु पर्ने लगायत रहेका छन् ।
कार्यक्रममा १५० भन्दा बढी विभिन्न जिल्लाबाट थारु साहित्यकारहरुको उपस्थिति रहेको थियो ।
थारु लेखक संघ नेपाल तथा हौली परिवारको संयुक्त आयोजना तथा नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको सहकार्यमा सुनसरीको गढीमा माघ २६ गते शुक्रवार ८औं थारु साहित्य राष्ट्रिय सम्मेलनको समुद्घाटन पूर्व मन्त्री तथा संघीय सांसद भगवती चौधरीले गरेकी थिइन् । कार्यक्रममा थारु लेखक संघ नेपालबाट स्थापित यस वर्षको पुरस्कार स्रस्टाद्वय रामसागर चौधरी तथा शान्ति चौधरीलाई प्रदान गरियो ।
सम्मेलनमा बमबहादुर थारूको मेची महाकाली थारु भाषा सर्वेक्षण, इन्द्र चौधरी टिपटिप (रानाथारू लोककथा), रामसागर चौधरीको पूर्विया थारू हरिनाम गीत, हृदयनारायण चौधरीको भाषासम्बन्धी पुस्तक खोजखबर, लेखनाथ चौधरीको थारु संस्कृति तुलनात्मक अध्ययन, डा गोपाल दहितको सम्पादनमा तीन पुस्तक थारु बाल्हा झुल्ना ओ बैठैना गीत, थारु कहकुट तथा थारु डफ (धमार गीत), नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानको थारु भाषाको वार्षिक पत्रिका लवाङ्गी (अंक १), हौली परिवारको वार्षिक पत्रिका हौली (अंक १६) लगायत पुस्तक विमोचन भएको थियो ।
