१० बुँदे रारा घोषणापत्र जारी गर्दै लोकवार्ताको १३औं संगोष्ठी सम्पन्न
११ दिन अगाडि
|
१५ कात्तिक २०८१
२०८१ कार्तिक ३ गतेबाट १२ गतेसम्म कर्णाली प्रदेशकेन्द्रीत लोकवार्ता परिषद् नेपालको १३औं संगोष्ठी १० बुँदे रारा घोषणापत्र जारी गर्दै सम्पन्न भएको छ ।
प्राडा कपिलदेव लामिछाने संयोजक, मनोहर लामिछाने तथा प्राडा ध्रुवप्रसाद भट्टराई सदस्य रहेको घोषणापत्र तयारी समितिको घोषणापत्रमा भनिएको छः लोकका ज्ञान र सामग्रीको अध्ययन अवलोकन लोकसमुदायमै पुगेर गर्ने र हराउँदै जान लागेको नेपाली लोकसंस्कृति र लोकसम्पदालाई संरक्षण गर्ने उद्देश्यले २०६८ सालदेखि पोखराबाट थालिएको नेपाली लोकवार्ता अभियान ऐतिहासिक कर्णाली प्रदेशका सुर्खेत, दुल्लु, कालीकोट, जुम्ला र मुगुमा तेह्रौं लोकवार्ता सङ्गोष्ठीको समापनका अवसरमा आज मिति २०८१ कार्तिक १२ गते मुगु जिल्लाको रारा तालमा लोकवार्ता परिषद् नेपाल तपसीलको घोषणा गर्दछ ः
१ भौतिक विकास र युद्धका नाममा लोकसमुदायका परम्परागत ज्ञान तथा भौतिक र अभौतिक सांस्कृतिक सम्पदालाई हानि नोक्सानी पुर्याउने वा ध्वस्त पार्ने काम कहीँ कतैबाट पनि नगरियोस् ।
२ युनेस्कोद्वारा सन् २००३ मा पारित विश्वका सम्पदाको संरक्षण सम्बन्धी महासन्धिको एक पक्ष राष्ट्र भएकाले नेपालका सबै भौतिक अभौतिक सम्पदाको संरक्षणमा सरकारको ध्यान जाओस् ।
३ नेपालका सबै जातजाति, भाषाभाषी र समुदायका परम्परागत ज्ञान, सीप, लोकसंस्कृति र सम्पदाहरूको समुचित संरक्षण, प्रवद्र्धन र अध्ययन अनुसन्धान हुने गरी यथाशीघ्र राष्ट्रिय संस्कृति नीति २०६७ लाई पारित गर्न यो संगोष्ठी नेपाल सरकारसँग जोडदार माग गर्दछ ।
४ कर्णाली प्रदेश र सिन्जा क्षेत्रको लोकसंस्कृति र सम्पदा जीवित सङ्ग्रहालय भएकाले कर्णाली प्रदेशका सबै जातजाति, भाषाभाषी र समुदायका भौतिक अभौतिक सम्पदाको संरक्षण, सम्वद्र्धन, अध्ययन अनुसन्धान गर्न गराउन सङ्घीय सरकार, प्रदेश सरकार र स्थानीय सरकार समक्ष यो सङ्गोष्ठी जोडदार माग गर्दछ । साथै यस्तो अध्ययन अनुुसन्धानका लागि सरकारसँग सहकार्य गर्न प्रतिवद्धतासमेत प्रकट गर्दछ ।
५ लोकसंस्कृतिका क्षेत्रमा लामो समयदेखि क्रियाशील लोकगायक, लोकसंस्कृतिकर्मी, अनुसन्धानकर्ता र लेखकहरूलाई पुरस्कृत र सम्मानित गर्नका निमित्त लोकसंस्कृति र लोकवार्ता पुरस्कार कोषको स्थापना गर्न र पुरस्कारको व्यवस्था गर्न सरकार समक्ष यो संगोष्ठी जोडदार माग गर्दछ ।
६ नेपालको संविधान २०७२ आठौं अनुसूचीको २२ ले भाषा, साहित्य र संस्कृतिको जगेर्ना गर्ने कर्तव्य र अधिकार स्थानीय सरकारलाई प्रदान गरेकाले हरेक पालिकाले आफ्नो पालिका अन्तर्गतका भाषा, लोकसंस्कृति र सम्पदाको संरक्षण गर्न, अध्ययन अनुसन्धान गर्न गराउन यो सङ्गोष्ठी जोडदार माग गर्दछ ।
७ नेपालका विभिन्न जातजाति, भाषाभाषी तथा क्षेत्रका भौतिक, अभौतिक ज्ञान, सीप, सम्पदा र सामग्रीहरूलाई सूुचीकरण गर्न, सम्बद्ध समुदाय, पालिका, प्रदेश तथा सङ्घीय सरकार समक्ष जोडदार माग गर्दछ ।
८ आफू सचेत भए मात्र आफ्ना भाषा, ज्ञान, सम्पदा र सामग्रीहरूको जगेर्ना र संरक्षण गर्न सकिने भएकाले सबैभन्दा पहिले लोक आफै सचेत हुन तथा आआफ्ना समुदाय र पालिकालाई घचघच्याउन आह्वान् गर्दछौं ।
९ लोक ज्ञान र सम्पदाको संरक्षण र संवद्र्धन गर्न गराउन हरेक पालिकाले आआफ्नो पालिकामा लोकवार्ता वा लोकसंस्कृति संरक्षण समिति बनाउन् भन्ने हाम्रो सदिच्छा रहेको छ ।
१० विभिन्न विश्वविद्यालयमा लोकवार्ता विभाग गठन गरी अध्ययन अध्यापन कार्य आरम्भ गरियोस् ।
यसैगरी, लोकवार्ता परिषद् नेपालका महासचिव प्राडा ध्रुवप्रसाद भट्टराईले लोकवार्ता परिषद् नेपालको १३ औॅ संगोष्ठी सम्पन्न गर्ने सबैप्रति आभार व्यक्त गरेका छन् । उनले भनेका छन्ः
लोकवार्ता परिषद् नेपालको १३ औॅ संगोष्ठी यही कार्तिक ३ गते सुर्खेतबाट सुरु भएर १२ गते दुल्लु, कालिकोट, जुम्लाका तातोपानी र सिंजा, मुगुका गमगढी र रारामा गरी कर्णाली प्रदेशका छ जिल्लामा ऐतिहासिक रूपमा सम्पन्न भएको छ । यसलाई ऐतिहासिक भन्न सकिने आधारमा यस अभियानमा आआफ्नो स्थान र जातिअनुसारको परम्परागत सांस्कृतिक झलकको प्रस्तुतिले सबै स्थलका कार्यक्रम लोकवार्तामय हुनु, लोकवार्ताको संगोष्ठीको अभियानमा सबै भन्दा धेरै ९५ वटा गोष्ठीपत्र आएकामा ७५ वटाको प्रस्तुति हुनु, तीमध्ये केन्द्रका ४० वटाको संकलन र २८ वटाको मात्र प्रस्तुति हुदा स्थानीयका अत्यधिक संकलन र प्रस्तुति हुनु, नेपाली भाषाको उद्गम स्थल र संस्कृतिको भण्डारको रूपमा रहेको कर्णाली प्रदेशका जनतामा आफ्नो भाषा र संस्कृतिको संरक्षणमा अत्यधिक उत्साह देखिनु, कार्यरत माननीय मन्त्री, सांसद, जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख आदिले पनि गोष्ठीपत्र तयार गरी प्रस्तुतीकरणका लागि रातिसम्म पर्खेर भए पनि प्रस्तुति दिनु, गोष्ठी र कार्यक्रममा सहभागिताका लागि प्रदेश प्रमुख, मुख्य मन्त्री, अन्य संघीय र प्रादेशिक मन्त्रीहरू तथा संघीय र प्रादेशिक सांसदज्यूहरूको अत्यधिक उत्साह देखिनु, पालिका प्रमुखहरू अहोरात्र खटेर कार्यक्रमलाई सफल बनाउन दत्तचित्त हुनु , आर्थिक समस्याको समाधानमा लोकवार्तासॅग सहकार्य गर्न सम्बद्ध सबै पालिकाहरू उत्साहित देखिनु, केन्द्रीय आयोजक समिति तथा स्थानीय आयोजक समितिका बिचको समन्वयमा कार्य संचालनमा सहजता रहनु, यस अगाडिका गोष्ठीहरूमा प्राज्ञिक कार्यमा भन्दा अवलोकन भ्रमणले प्राथमिकता पायो भन्ने गुनासो यस पटक कम पाइनु अर्थात् प्राज्ञिक कार्यले पनि उत्तिकै अझ भनौ अझ धेरै प्राथमिकता पाउनु आदि कारणले लोकवार्ता परिषद् नेपालको यो संगोष्ठी एतिहासिक रहेको भन्ने हाम्रो दृष्टिकोण हो ।
समीक्षा बैठकमा अझ विस्तारमा र गहन छलफल हुने नै छ । लोकवार्ताको यो संगोष्ठी संचालनका लागि केन्द्रमा परिषद्का उपाध्यक्ष मनोहर लामिछानेलाई संयोजक र उपमहासचिव प्राडा धनेश्वर नेपाल र केन्द्रीय समितिका सदस्य प्राज्ञ कालीबहादुर शाहीलाई सदस्य गरी ३ जनाको लोकवार्ता १३ औॅ सॅगोष्ठी संचालन समिति बनाइएको र सुर्खेतका लागि डा दीपक गौतम, दुल्लुका लागि लालबहादुर रावत, कालिकोटका लागि मोतिराज वम, जुम्लाका लागि माधवराज चौलागाई तथा मुगुका लागि प्यारीलाल काफ्लेलाई जिल्ला संयोजन समितिको संयोजक र आवश्यकता अनुसार अन्यलाई पदाधिकारी वा सदस्यमा राखी जिम्मेवारी दिइएकामा उहाहरूको गहन मिहिनेतले यो १३ औॅ संगोष्ठी ऐतिहासिक रूपमा सम्पन्न गर्न लोकवार्ता परिषद् नेपाल सफल भएको छ ।
समिति भन्दा बाहिर रहेर पनि संयोजक सरहको कार्य जुम्ला तातोपानीका राजबहादुर कुवॅर र सिंजाका पूर्ण धितालज्यूले गर्नु भएको छ । यस सन्दर्भमा लोकवार्ता परिषद् नेपाल प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रूपमा सहयोग गर्नुहुने सम्बद्ध सम्पूर्ण महानुभावहरूमा हार्दिक आभार प्रकट गर्दछ। महासचिव प्राडा ध्रुवप्रसाद भट्टराईको विज्ञप्तीमा भनिएको छ ।
अन्तिम दिन राराताल परिसरमा डा भक्त राईको नेपाली लोकगीतको परिचय, तेजप्रसाद श्रेष्ठको माखाल, प्रविण पुमाको सुम्निमा र पारुहाङ नाट्यकृतिलगायत पुस्तकको संयुक्त रुपमा विमोचन भएको थियो । लोकवार्ता संगोष्ठी मुगुको गमगढी, जुम्लाको तातोपानी र सिंजा, कालिकोटको मान्म, दैलेखको दुल्लु तथा सुर्खेतको वीरेन्द्रनगरमा भएको थियो । प्राडा कुसुमाकर न्यौपानेले सर्वप्रथम २०६८ सालमा पोखराबाट लोकवार्ता गोष्ठीको सुरुवात गरेका थिए ।