मुख्य समाचार

देउखुरी घुम्ना र लंगडी गाउँमा दोहिरिए पुरानै अगुवा, ककन्डार

२६ दिन अगाडि

६ माघ २०८१

देउखुरी घुम्नाका अघारी काशीनाथ चौधरी तथा ककन्डार हल्लुप्रसाद चौधरीलाई टीकामाला लगाइदै । माघको अवसरमा छानिने थारु गाउँको अगुवा (बरघर, ककनडार, महटाँवा) मा प्रायः पुरानै अनुहार दोहरिन थालेका छन् । यसै क्रममा माघ ५ गते शनिवार दाङदेउखुरी, लमही नगरपालिका–४, बर्का घुम्ना, छुटकी घुम्ना तथा बुटहक्वा संयुक्त ३ गाउँको ककन्डारमा हल्लुप्रसाद चौधरी चुनिएका छन् । हल्लुप्रसाद गत वर्ष पनि ककन्डार चुनिएका थिए । त्यस्तै, अघारी काशीनाथ चौधरी, धनहेरवा मुकेश चौधरी तथा कुलोपानीका ठेकदार स्याने चौधरी पनि पुरानै जिम्मेवारीमा दोहरिएका छन् । ३ गाउँको कुलोपानी एउटैमा लाग्ने भएकाले मूल ककन्डार एकजनालाई चुन्ने गरिएको छ । स्मरण रहोस्, छुटकी घुम्ना तथा बुटहक्वामा क्रमशः देवराज चौधरी तथा शरद चौधरी यसअघि नै टोल ककन्डार चुनिइसकेका छन् । धनहेरवा मुकेश चौधरीले गत वर्ष कृषि बाटो, ह्यूम पाइपलगायतमा २ लाख ५६ हजार ५८१ खर्च भएको तथा खातामा १० लाख ८१ हजार १ सय ९० रुपैया मौजदात रहेको जनाए । सो अवसरमा गाउँको खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि थारु साहित्य–संस्कृति प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक डा कृष्णराज सर्वहारीले बरघरले सिँचाई, पूजाआजामा मात्र सीमित नभई शिक्षालगायत अन्य विविध विषयमा पनि ध्यान दिनुपर्ने बताए । उनले बरघर समिति बनाई महिला, युवाहरुलाई पनि समावेश गर्न आग्रह गरे । कार्यक्रममा घुम्ना सामुदायिक वनका संस्थापक अध्यक्ष मिश्रुलाल चौधरी, पूर्व ककन्डार तिलकराम चौधरी, अर्जुन महराज चौधरी, लमही नगरपालिका–४ का वडासदस्य भोजराज चौधरी, स्थानीय रामचन्द्र चौधरी लगायतले मन्तव्य राखेका थिए । बजेटबारे सहभागीले खासै प्रतिक्रिया नजनाई पास गरेका थिए । त्यस्तै, खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमपछि विभिन्न खेलकुद प्रतियोगिता गराइएको थियो । यस क्रममा महिला फुटबलमा छुटकी घुम्नाको समूहले बर्का घुम्नाको समूहलाई ३–० ले पराजित गरेको थियो । उता लमही नगरपालिका–६, लंगडी गाउँमा कान्तु चौधरी पुनः गाउँको अगुवा तथा हरिप्रसाद चौधरी अघारी चुनिएका छन् । ३ लाख ३४ हजारमा सुवास चौधरीले कुलोपानी सिचाईको ठेक्का हात पारेका छन् । खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमले कान्तु चौधरीको अगुवाईमा ११ सदस्यीय गाउँ सुधार समिति पनि बनाएको छ । जसमा सहायक अग्वा राधा पोख्रेल, धनहेरवामा सरिता चौधरी, लिखन्डरियामा शिवलाल पन्थी, सहायक लिखन्डरियामा होमनारायण चौधरी चयन भएका छन् । त्यस्तै, सदस्यमा हरिप्रसाद चौधरी, रामबहादुर बस्नेत, जन्जीर बहादुर चौधरी, टुन्नी देवी चौधरी, शान्ति अधिकारी चौधरी, कृष्ण घिमिरे छानिएका छन् । गाउँको अगुवा कान्तु चौधरीले आफू लगातार ८ वर्षदेखि अगुवा रहेकोमा उत्तराधिकारीको रुपमा युवा होमनारायण चौधरीलाई अघि सारेका थिए । होमनारायणले यस वर्ष मुड नभएको भनी आनाकानी गरेपछि अगुवा पुरानै छानिएका थिए । घुम्ना गाउँ विशुद्ध थारु समुदायको बस्ती हो । खोज्नी बोज्नी कार्यक्रम थारु भाषामै सञ्चालन भए पनि माइन्यूट नेपाली भाषामा लेखिएको छ । लंगडी गाउँ मिश्रित बस्ती रहेकोमा खोज्नी बोज्नी कार्यक्रम थारु तथा नेपाली भाषामा सञ्चालन भएकोमा माइन्यूट नेपाली भाषामा लेखिएको थियो । विशुद्ध थारु समुदायको बस्तीको खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमको मात्रै होइन, वर्षैभरि सञ्चालन हुने अन्य बैठकको माइन्यूट पनि नेपाली भाषामै लेखिदै आएको छ ।

देउखुरीमा धमाधम बरघर छानिदै, अझै समावेशी देखिएन

२८ दिन अगाडि

४ माघ २०८१

माघको अवसरमा छानिने थारु गाउँका अगुवा (बरघर, ककनडार, महटाँवा) धमाधम छानिन थालेका छन् । तर, बरघर चयन समावेशी देखिएको छैन । यसै क्रममा माघ ३ गते दाङदेउखुरी, लमही नगरपालिका–८, बिजलीपुर गाउँमा ७३ वर्षिय लहानु चौधरी पुनः महटाँवा छानिएका छन् । लगातार ४० वर्षदेखि महटाँवा रहेका उनी ४१औं पटक महटाँवा चुनिएका हुन् । सो अवसरमा गाउँको खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि थारु साहित्य–संस्कृति प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक डा कृष्णराज सर्वहारीले बरघर प्रणालीसंग जोडिएका अन्य पदमा महिला, युवालगायतको समावेशी चयन हुन सके गाउँको विकासमा टेवा मिल्ने बताए । कार्यक्रममा लमही नगरपालिका–८, का वडासदस्य गणेश चौधरी, जहरे खानेपानी संस्थाका अध्यक्ष शिवकुमार चौधरी, गहनलाल चौधरी, फुलपत चौधरी लगायतले आफ्ना भनाइ राखेका थिए । कार्यक्रममा गाउँलाई योगदान दिने गुरुवा, केसौका, मोह्रिन्या, पच्गिन्या लगायतलाई सम्मान गरिएको थियो । कार्यक्रममा मघौटा नृत्यका साथै बरघर छनोटपछि बरघरको तर्फबाट खानपीन पनि गराइएको थियो । वडासदस्य गणेश चौधरीका अनुसार महटाँवाको नाममा देउता रहेकाले अन्य व्यक्ति महटाँवा बन्न मन नगरेको बताए । बाबुलाई बुढ्यौलीले छोएपछि वडासदस्य चौधरी कार्यबाहक महटाँवाको रुपमा काम गर्दै आएका छन् । लमही नगरपालिका–८, धनपुरवा गाउँमा पनि सीता चौधरी पुनः ककनडार चुनिएकी छिन् । त्यहाँ प्रत्येक वर्ष चिट्ठा प्रणालीबाट ककनडार चुनिन्छन् । यस वर्ष पनि गाउँलेहरुले चिट्ठा हालेर जगतराम चौधरीलाई अगुवा छानीसकेका थिए । थारु साहित्य–संस्कृति प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक डा कृष्णराज सर्वहारीले प्रत्येक वर्ष अगुवा फेरिदा नयाँ जिम्मेवारी पाउनेलाई सिक्ने, अनुभव लिने समय नमिल्ने हुँदा सीता चौधरी लमही नगरअन्तर्गतको एक मात्र महिला ककनडार रहेकाले उनलाई दोह्र्याउन आग्रह गरेका थिए । जगतराम चौधरीले पनि महिला ककनडार पुनः जिम्मेवारी लिन चाहे छाड्न तयार रहेको अभिव्यक्ति दिएपछि सहमतिमा पुनः सीता चौधरी ककनडार छानिइन् । उता, लमही नगरपालिका–३, उत्तर मजगाउँमा पुनः छुनिलाल गाउँका प्रधान छानिएका छन् । उनी दुमदुम भवानीमा पूजापाठ हुने जोगिया प्रगन्नाअन्तर्गत २२ गाउँका प्रधान पनि हुन् । उत्तर मजगाउँमा जगत चौधरीको ठेकदार टोलीले प्रति कट्ठा रु २५५ मा सिंचाई कुलो मर्मतको ठेक्का पायो । छपरगन्टि पालामा श्रीमान्, श्रीमती दुबै जागिरे रहेकाले गाउँको बरघर प्रणाली अन्तर्गतको कमबाट निश्कासन गरिदिन स्थानीय बालतारा आधारभूत विद्यालयका प्रअ राजकुमार चौधरीले लिखित निवेदन दिए पनि खोज्नी बोज्नीको ख्यालले त्यो निवेदन स्वीकृत गरेन । उनलाई थप कारण खुलाउन निम्त्याइए पनि बैठकमा सहभागी थिएनन् । लमही नगरपालिका–४, भैस्कोर्मा गाउँमा प्रत्येक वर्ष चिट्ठा प्रणालीबाट ककनडार छानिन्छन् । यस वर्षबाट त्यो परम्परा हट्ने विश्वास गरिए पनि पुनः चिट्ठा प्रणालीबाट ककनडार छानिएको छ । जसबाट लक्ष्मीराज चौधरी ककनडार भएका छन् । यसैगरी, लमही नगरपालिका–४, छुटकी घुम्ना गाउँको टोल ककनडारमा देवराज चौधरी तथा अघारीमा खुन्टुराम चौधरी दोहरिएका छन् । कार्यक्रममा ककनडारमा देवराज चौधरीले गत वर्ष गाउँको आम्दानी १ लाख ४३ हजार, खर्च ६९ हजार ४ सय तथा वचत ७४ हजार ४ सय रुपैया मौज्दात रहेको सुनाएका थिए । त्यहाँको मूल आम्दानी भाँडाकुँडा, कुर्सि, टेबल, टेण्ट भाडाको रहेको साथै छपरगन्टि पालामा काम गर्न नआएपछि जरिवाना, खारा रहेको छ । लमही–४, घुम्ना तथा लमही–६ लंगडीमा माघ ५ गते ककनडार चुनिने जानकारी बरघरद्वय हल्लुप्रसाद चौधरी तथा कान्तु चौधरीले जानकारी दिए ।