बरघरको केन्द्रीय अध्यक्षमा पुनः डिल्लीबहादुर चौधरी दोहरिए

बरघरको केन्द्रीय अध्यक्षमा पुनः डिल्लीबहादुर चौधरी दोहरिए

४ दिन अगाडि

|

२७ माघ २०८१

गुर्जिह्वा गाउँमा चुनिए रमन चौधरी ककन्डार 

गुर्जिह्वा गाउँमा चुनिए रमन चौधरी ककन्डार 

१७ दिन अगाडि

|

१५ माघ २०८१

माघ १४ गते सोमवार दाङदेउखुरी, लमही नगरपालिका–४, गुर्जिह्वा गाउँको भुरा खेलले ककन्डारमा रमन (जगनारायण) चौधरी चुनिएका छन् ।  विगत २ वर्षदेखि ककन्डार रहेका मंगलप्रसाद चौधरी, वडासदस्य लीला चौधरी लगायतले नवनिर्वाचित ककन्डार रमन तथा टोल अघारीहरुलाई माला, टीका लगाइदिएका थिए ।  त्यस्तै, अघारीमा रगिता चौधरी (गुर्जिह्वा), रामबहादुर चौधरी (भुरीपुर), मनिराम चौधरी (पठरपुरवा), विमला चौधरी (चारघरुवा), स्याने चौधरी (छुटकी घुम्ना) चुनिएका छन् । गुर्जिह्वा, भुरीपुर, पठरपुरुवाको तथा छुटकी घुम्नाको आंशिक कुलोपानी एउटैमा लाग्ने गर्छ । यी गाउँको कुलोपानी एउटैमा लाग्ने भएकाले मूल ककन्डार एकजनालाई चुन्ने गरिएको छ ।  खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमले रमन चौधरीको अगुवाईमा कुलो लाग्ने सबै गाउँका अघारी, गुरुवा पनि सदस्य रहने गरी १७ सदस्यीय गाउँ सुधार समिति पनि बनाइएको छ । जसको सल्लाहकारमा पूर्व ककन्डार मंगलप्रसाद चौधरी रहेका छन् ।  कार्यक्रममा थारु साहित्य–संस्कृति प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक डा कृष्णराज सर्वहारील ककन्डार समितिमा महिला, युवाहरुलाई पनि समावेश गरेकोमा प्रशंसा गरे । श्री बाल जनता उच्च माविको व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष विक्रम चौधरी, रेशम चौधरी लगायतले सम्बोधन गरेको कार्यक्रमको सहजीकरण खेमलाल चौधरीले गरेका थिए ।  गाउँको कुलोको ठेक्का रामप्रसाद चौधरीले प्रतिकट्ठा रु ३४९ मा हात पारे । प्रगन्ना कुलोलाई दिइने रु १५ सहित उनले ३६५ रुपैया प्रतिकट्ठा पनकर उठाउन पाउने छन् ।   

देउखुरी घुम्ना र लंगडी गाउँमा दोहिरिए पुरानै अगुवा, ककन्डार 

देउखुरी घुम्ना र लंगडी गाउँमा दोहिरिए पुरानै अगुवा, ककन्डार 

२६ दिन अगाडि

|

६ माघ २०८१

                                                                  देउखुरी घुम्नाका अघारी काशीनाथ चौधरी तथा ककन्डार हल्लुप्रसाद चौधरीलाई टीकामाला लगाइदै । माघको अवसरमा छानिने थारु गाउँको अगुवा (बरघर, ककनडार, महटाँवा) मा प्रायः पुरानै अनुहार दोहरिन थालेका छन् ।  यसै क्रममा माघ ५ गते शनिवार दाङदेउखुरी, लमही नगरपालिका–४, बर्का घुम्ना, छुटकी घुम्ना तथा बुटहक्वा संयुक्त ३ गाउँको ककन्डारमा हल्लुप्रसाद चौधरी चुनिएका छन् ।  हल्लुप्रसाद गत वर्ष पनि ककन्डार चुनिएका थिए । त्यस्तै, अघारी काशीनाथ चौधरी, धनहेरवा मुकेश चौधरी तथा कुलोपानीका ठेकदार स्याने चौधरी पनि पुरानै जिम्मेवारीमा दोहरिएका छन् । ३ गाउँको कुलोपानी एउटैमा लाग्ने भएकाले मूल ककन्डार एकजनालाई चुन्ने गरिएको छ । स्मरण रहोस्, छुटकी घुम्ना तथा बुटहक्वामा क्रमशः देवराज चौधरी तथा शरद चौधरी यसअघि नै टोल ककन्डार चुनिइसकेका छन् ।  धनहेरवा मुकेश चौधरीले गत वर्ष कृषि बाटो, ह्यूम पाइपलगायतमा २ लाख ५६ हजार ५८१ खर्च भएको तथा खातामा १० लाख ८१ हजार १ सय ९० रुपैया मौजदात रहेको जनाए । सो अवसरमा गाउँको खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि थारु साहित्य–संस्कृति प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक डा कृष्णराज सर्वहारीले बरघरले सिँचाई, पूजाआजामा मात्र सीमित नभई शिक्षालगायत अन्य विविध विषयमा पनि ध्यान दिनुपर्ने बताए । उनले बरघर समिति बनाई महिला, युवाहरुलाई पनि समावेश गर्न आग्रह गरे ।   कार्यक्रममा घुम्ना सामुदायिक वनका संस्थापक अध्यक्ष मिश्रुलाल चौधरी, पूर्व ककन्डार तिलकराम चौधरी, अर्जुन महराज चौधरी, लमही नगरपालिका–४ का वडासदस्य भोजराज चौधरी, स्थानीय रामचन्द्र चौधरी लगायतले मन्तव्य राखेका थिए । बजेटबारे सहभागीले खासै प्रतिक्रिया नजनाई पास गरेका थिए ।  त्यस्तै, खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमपछि विभिन्न खेलकुद प्रतियोगिता गराइएको थियो । यस क्रममा महिला फुटबलमा छुटकी घुम्नाको समूहले बर्का घुम्नाको समूहलाई ३–० ले पराजित गरेको थियो ।  उता लमही नगरपालिका–६, लंगडी गाउँमा कान्तु चौधरी पुनः गाउँको अगुवा तथा हरिप्रसाद चौधरी अघारी चुनिएका छन् । ३ लाख ३४ हजारमा सुवास चौधरीले कुलोपानी सिचाईको ठेक्का हात पारेका छन् । खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमले कान्तु चौधरीको अगुवाईमा ११ सदस्यीय गाउँ सुधार समिति पनि बनाएको छ । जसमा सहायक अग्वा राधा पोख्रेल, धनहेरवामा सरिता चौधरी, लिखन्डरियामा शिवलाल पन्थी, सहायक लिखन्डरियामा होमनारायण चौधरी चयन भएका छन् । त्यस्तै, सदस्यमा हरिप्रसाद चौधरी, रामबहादुर बस्नेत, जन्जीर बहादुर चौधरी, टुन्नी देवी चौधरी, शान्ति अधिकारी चौधरी, कृष्ण घिमिरे छानिएका छन् ।  गाउँको अगुवा कान्तु चौधरीले आफू लगातार ८ वर्षदेखि अगुवा रहेकोमा उत्तराधिकारीको रुपमा युवा होमनारायण चौधरीलाई अघि सारेका थिए । होमनारायणले यस वर्ष मुड नभएको भनी आनाकानी गरेपछि अगुवा पुरानै छानिएका थिए ।  घुम्ना गाउँ विशुद्ध थारु समुदायको बस्ती हो । खोज्नी बोज्नी कार्यक्रम थारु भाषामै सञ्चालन भए पनि माइन्यूट नेपाली भाषामा लेखिएको छ । लंगडी गाउँ मिश्रित बस्ती रहेकोमा खोज्नी बोज्नी कार्यक्रम थारु तथा नेपाली भाषामा सञ्चालन भएकोमा माइन्यूट नेपाली भाषामा लेखिएको थियो । विशुद्ध थारु समुदायको बस्तीको खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमको मात्रै होइन, वर्षैभरि सञ्चालन हुने अन्य बैठकको माइन्यूट पनि नेपाली भाषामै लेखिदै आएको छ ।   

देउखुरीमा धमाधम बरघर छानिदै, अझै समावेशी देखिएन 

देउखुरीमा धमाधम बरघर छानिदै, अझै समावेशी देखिएन 

२८ दिन अगाडि

|

४ माघ २०८१

माघको अवसरमा छानिने थारु गाउँका अगुवा (बरघर, ककनडार, महटाँवा) धमाधम छानिन थालेका छन् । तर, बरघर चयन समावेशी देखिएको छैन ।  यसै क्रममा माघ ३ गते दाङदेउखुरी, लमही नगरपालिका–८, बिजलीपुर गाउँमा ७३ वर्षिय लहानु चौधरी पुनः महटाँवा छानिएका छन् । लगातार ४० वर्षदेखि महटाँवा रहेका उनी ४१औं पटक महटाँवा चुनिएका हुन् । सो अवसरमा गाउँको खोज्नी बोज्नी कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि थारु साहित्य–संस्कृति प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक डा कृष्णराज सर्वहारीले बरघर प्रणालीसंग जोडिएका अन्य पदमा महिला, युवालगायतको समावेशी चयन हुन  सके गाउँको विकासमा टेवा मिल्ने बताए ।  कार्यक्रममा लमही नगरपालिका–८, का वडासदस्य गणेश चौधरी, जहरे खानेपानी संस्थाका अध्यक्ष शिवकुमार चौधरी, गहनलाल चौधरी, फुलपत चौधरी लगायतले आफ्ना भनाइ राखेका थिए । कार्यक्रममा गाउँलाई योगदान दिने गुरुवा, केसौका, मोह्रिन्या, पच्गिन्या लगायतलाई सम्मान गरिएको थियो । कार्यक्रममा मघौटा नृत्यका साथै बरघर छनोटपछि बरघरको तर्फबाट खानपीन पनि गराइएको थियो ।  वडासदस्य गणेश चौधरीका अनुसार महटाँवाको नाममा देउता रहेकाले अन्य व्यक्ति महटाँवा बन्न मन नगरेको बताए । बाबुलाई बुढ्यौलीले छोएपछि वडासदस्य चौधरी कार्यबाहक महटाँवाको रुपमा काम गर्दै आएका छन् ।  लमही नगरपालिका–८, धनपुरवा गाउँमा पनि सीता चौधरी पुनः ककनडार चुनिएकी छिन् । त्यहाँ प्रत्येक वर्ष चिट्ठा प्रणालीबाट ककनडार चुनिन्छन् । यस वर्ष पनि गाउँलेहरुले चिट्ठा हालेर जगतराम चौधरीलाई अगुवा छानीसकेका थिए । थारु साहित्य–संस्कृति प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक डा कृष्णराज सर्वहारीले प्रत्येक वर्ष अगुवा फेरिदा नयाँ जिम्मेवारी पाउनेलाई सिक्ने, अनुभव लिने समय नमिल्ने हुँदा सीता चौधरी लमही नगरअन्तर्गतको एक मात्र महिला ककनडार रहेकाले उनलाई दोह्र्याउन आग्रह गरेका थिए । जगतराम चौधरीले पनि महिला ककनडार पुनः जिम्मेवारी लिन चाहे छाड्न तयार रहेको अभिव्यक्ति दिएपछि सहमतिमा पुनः सीता चौधरी ककनडार छानिइन् ।  उता, लमही नगरपालिका–३, उत्तर मजगाउँमा पुनः छुनिलाल गाउँका प्रधान छानिएका छन् । उनी दुमदुम भवानीमा पूजापाठ हुने जोगिया प्रगन्नाअन्तर्गत २२ गाउँका प्रधान पनि हुन् । उत्तर मजगाउँमा जगत चौधरीको ठेकदार टोलीले प्रति कट्ठा रु २५५ मा सिंचाई कुलो मर्मतको ठेक्का पायो । छपरगन्टि पालामा श्रीमान्, श्रीमती दुबै जागिरे रहेकाले गाउँको बरघर प्रणाली अन्तर्गतको कमबाट निश्कासन गरिदिन स्थानीय बालतारा आधारभूत विद्यालयका प्रअ राजकुमार चौधरीले लिखित निवेदन दिए पनि खोज्नी बोज्नीको ख्यालले त्यो निवेदन स्वीकृत गरेन । उनलाई थप कारण खुलाउन निम्त्याइए पनि बैठकमा सहभागी थिएनन् ।  लमही नगरपालिका–४, भैस्कोर्मा गाउँमा प्रत्येक वर्ष चिट्ठा प्रणालीबाट ककनडार छानिन्छन् । यस वर्षबाट त्यो परम्परा हट्ने विश्वास गरिए पनि पुनः चिट्ठा प्रणालीबाट ककनडार छानिएको छ । जसबाट लक्ष्मीराज चौधरी ककनडार भएका छन् । यसैगरी, लमही नगरपालिका–४, छुटकी घुम्ना गाउँको टोल ककनडारमा देवराज चौधरी तथा अघारीमा खुन्टुराम चौधरी दोहरिएका छन् । कार्यक्रममा ककनडारमा देवराज चौधरीले गत वर्ष गाउँको आम्दानी १ लाख ४३ हजार, खर्च ६९ हजार ४ सय तथा वचत ७४ हजार ४ सय रुपैया मौज्दात रहेको सुनाएका थिए । त्यहाँको मूल आम्दानी भाँडाकुँडा, कुर्सि, टेबल, टेण्ट भाडाको रहेको साथै छपरगन्टि पालामा काम गर्न नआएपछि जरिवाना, खारा रहेको छ ।  लमही–४, घुम्ना तथा लमही–६ लंगडीमा माघ ५ गते ककनडार चुनिने जानकारी बरघरद्वय हल्लुप्रसाद चौधरी तथा कान्तु चौधरीले जानकारी दिए । 

बारबर्दियाका बरघरहरुको प्रश्नः मेयरसाब, बरघर विधेयक खै ?

बारबर्दियाका बरघरहरुको प्रश्नः मेयरसाब, बरघर विधेयक खै ?

५२ दिन अगाडि

|

९ पुष २०८१

बारबर्दिया नगरपालिकाका थारु गाउँका अगुवा बरघरहरुले पालिकाले पहिलो पटक बरघर ऐन पारित गरेको तर विधेयक नबनाउँदा बरघर सञ्जालमार्फत् कुनै काम गर्न नसकेको पीडा पोखेका छन् । लमही–५, दाङस्थित थारु साहित्य संस्कृति प्रतिष्ठानको आयोजनामा पुस ८ गते सोमवार बर्दियाको बारबर्दिया नगरसभा हल,जयनगरमा बरघरहरुको  समावेशी मापन भेलामा उक्त पीडा पोखिएको हो ।  करिब एक सय जना बरघरहरुको उपस्थिति रहेको सो कार्यक्रममा बारबर्दिया नगर बरघर सञ्जालका निवर्तमान अध्यक्ष कालीराम चौधरीले बरघर विधेयक पारित नहुँदा बरघर सञ्जालको नाममा छुट्टै खाता खोल्न नसकिएको, पालिकामै पनि कुनै प्रोपोजल दिन नसकिएको बताए ।  उता, बरघर सञ्जालका अध्यक्ष बहादुर बैरागीले सकेसम्म सबै बरघरलाई पारिश्रमिकको व्यवस्था हुनुपर्ने, नगर बरघर सञ्जालका पदाधिकारीलाई इन्धन, रिचार्जको व्यवस्था हुनुपर्ने आवाज उठाए । उनले अब बरघरहरु भोकभोकै लामो समय खट्न नसक्ने, पारिश्रमिकको व्यवस्था नगरिए बरघर प्रणाली नै धरापमा पर्न सक्ने बताए ।  नगर बरघर सञ्जालका निवर्तमान सचिव कृष्णप्रसाद चौधरी सवालले बरघरहरुले पहिलेको जस्तो सामाजिक सम्मान नपाएको, पालिकाले समेत विधेयक नबनाएकाले मान्यता दिएको अनुभूति नभएको धारणा राखे ।  कार्यक्रममा बारबर्दिया नगरपालिकाका प्रमुख छविलाल चौधरीले पालिकाले बरघर विधेयक पारित गर्ने तर यसबारे पर्याप्त गृहकार्य हुन नसकेको बताए । नगर बरघर सञ्जालका पदाधिकारीहरु सार्वजनिक कार्यक्रममा गुनासो गर्नुभन्दा विधेयक मस्यौदामा सघाउन उनको आग्रह थियो । साथै, मरुवा, भूइहार थानमा पूजा पुज्ने गाउँका बरघरहरु नै असली बरघर भएकाले विधेयकमा मरुवाको प्रसंग थपिने उनको भनाई थियो । उनले बरघरहरु पनि सरकारकै एक अंग भएकाले हीनताबोध महसुस गर्न नहुने धारणा राखे ।  बारबर्दिया–७, बौद्धनगर (मरघट्टी) की बरघर गीता चौधरीले पुरुषहरुको तुलनामा गाउँलेहरुले महिला बरघरलाई नटेरेको गुनासो गरिन् । तर यसो भन्दैमा महिलाहरु नेतृत्व लिने सवालमा पछि पर्न नहुने, केहीले जिम्मेवारी पाए अरु महिलालाई पनि हौसला बढ्ने भएकाले पुरुषहरु महिलालाई गाउँको जिम्मेवारी दिन तयार हुनपर्ने उनको भनाई थियो । २ नं वडाका वडाध्यक्ष रामफेरन थारुले आफूले कुनै काम गर्नुअघि आफ्ना वडाका बरघरहरुसंग सल्लाह लिने गरेकोमा बरघरहरुसंग सहकार्य गरेर जनप्रतिनिधिहरु सदैव अघि बढ्न तयार रहेको बताए । उनले ६० प्रतिशत बरघरहरु टोल विकास समितिमा पनि रहेकाले विकासको काममा वाधा नरहेको जिकिर गरे ।  थारु साहित्य संस्कृति प्रतिष्ठानका अध्यक्ष छविलाल कोपिलाको अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक डा कृष्णराज चौधरी सर्वहारी तथा फिल्ड अधिकृत विमला चौधरीले बरघरमा महिला तथा युवाहरुको सहभागितामा जोड परियोजनाबारे प्रकाश पारेका थिए । कार्यक्रममा प्रतिष्ठानका कार्यसमिति सदस्य यम चौधरीले स्वागत गरेका थिए । 

बाँकेको राप्तीसोनारीमा बरघरहरुको समावेशी मापन भेला सम्पन्न

बाँकेको राप्तीसोनारीमा बरघरहरुको समावेशी मापन भेला सम्पन्न

५५ दिन अगाडि

|

६ पुष २०८१

बाँकेको राप्तीसोनारीमा बरघरहरुको समावेशी मापन भेला पुस ५ गते शुक्रवार सम्पन्न भएको छ । लमही–५, स्थित थारु साहित्य संस्कृति प्रतिष्ठानको आयोजनामा भएको कार्यक्रममा करिब ६ दर्जन बरघरहरुको उपस्थिति रहेको थियो ।  सो अवसरमा राप्तीसोनारी गाउँपालिकाका थारु गाउँका अगुवा बरघरहरुले आफूहरु सक्रिय भएको गाउँठाउँमा टोल विकास समितिबाट नभई बरघरहरुकै सञ्जालबाट काम हुनुपर्ने आवाज उठाएका थिए । आफू युवावस्थामै बरघर बनेको बताउने टरवा गाउँका बरघर इतवारी थारुले भने,‘पालिकाले बरघर ऐन पारित त गरेको छ । तर, हामीलाई पत्याउँदैन ।’ टोल विकास समितिले बरघरहरुसंग समन्वय गरेर काम गरेमा थारु गाउँको विकास तीव्र गतिमा हुने उनको धारणा थियो । अर्को प्रसंगमा उनले बीसौ वर्ष बरघर बन्नेहरु बरघरमा मात्र सीमित नभई समाजसेवाको दायरा फराकिलो पार्न राजनीतिमा पनि हात हाल्नुपर्ने राय दिए ।  कार्यक्रममा राप्तीसोनारी गाउँपालिकाका पूर्व अध्यक्ष लाहुराम चौधरीले आफ्नो पालामा टोल विकास समितिबाट नभई बरघरहरुकै सञ्जालबाट काम गराएको स्मरण गरे । अझै पनि यस्तो अभ्यास फलदायी हुने उनको भनाई थियो । ‘बरघर प्रणाली स्वयम्सेवी छ, श्रमदान गरेर लाखौंको काम उनीहरुबाट छोटो समयमा सम्भव हुन्छ । त्यसैले, थरुहटका पालिकाहरुले बरघरहरुको सञ्जाललाई सदुपयोग गर्न सक्नुपर्छ ।’ पूर्व अध्यक्ष चौधरीले भने ।  पेडारी गाउँका बरघर रतिराम चौधरीले भने, ‘आयोजक थारु साहित्य संस्कृति प्रतिष्ठानको बरघरमा महिला र युवा समावेशी हुनुपर्छ भन्ने आवाज जायज छ । तर, बरघरमा महिला र युवाहरुको चाहना देखिदैन ।’ बरघर रतिराम चौधरी तथा अर्का बरघर सुन्दरसिंह चौधरीले आफ्नो बाजे, बाबु हुँदै बरघर आफूमा सरेको बताउँदै गाउँका कसैले बरघर बन्न चाहना गरे सुम्पिन तयार रहेको बताए ।  २०५४ सालबाट लगातार २७ वर्षदेखि बरघर चलाइरहेका बजारु थारुले युवाहरुलाई लौन अब त काँध फेरदेऊ भन्दा नमान्ने गुनासो गरे । बरघर चलाउन गाह्रो छ । बरघरसंगै पूजापाठ पनि जोडिएकाले सबैलाई यो पद शुभ नहुने उनको भनाई थियो ।  पद्नाहा गाउँकी बरघर जुगमानी थारुले पालिकाले गाउँको भूंइहार बनाउन थोरै बजेट दिएकोमा नपुग भई गाउँलेहरुबाट चन्दा उठाउनु परेको जनाइन् । उनले भनिन्, महिलाहरु पनि बरघर बन्न इच्छुक हुन्छन् तर पुरुषले साथ दिनुपर्छ । पूजाआजा गराउन झन्झटिलो भएकाले पनि महिलाहरु बरघर बन्न मन नगर्ने उनको भनाइ थियो ।  अर्का बरघर कान्छा चौधरीले महिलाहरुले चलाएको सहकारी उत्कृष्ट रहेको उदाहरण दिदै महिलाहरुलाई बरघरको जिम्मेवारी गाउँको समन्वय अझ मजबुत हुने बताए ।  राप्तीसोनारी ७ नं वडाका वडाध्यक्ष रामलखन चौधरीले पालिकाबाट बरघर ऐन पारित गराउन निकै पापड पेल्नु परेको बताउँदै अब छिटै नै विधेयक पनि पारित गरेर व्यवस्थित गरिने जनाए । अर्को प्रसंगमा उनले प्रत्येक थारु गाउँको मौलिक नामसंग इतिहास, पहिचान जोडिएको तर हाल आएर बंग्याउने काम भएकाले मौलिक नाम जोगाउन आग्रह गरे । उनले बरघरहरुसंग भने, तपाईहरुको गाउँको नामको साइनबोर्ड बिग्रिएको छ भने, पालिकामा सच्याउन निवेदन दिनोस्, हामी सहयोग गर्छौ । पुरानो जमिन्दारको नाममा गाउँको देउता रहेकाले त्यो सकार्ने अर्को व्यक्ति नहुँदा आफ्नो गाउँ बरघरविहीन रहेको, यसलाई सल्टाउने काम भइरहेको उनले बताए ।  थारु साहित्य संस्कृति प्रतिष्ठानका अध्यक्ष छविलाल कोपिलाको अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक डा कृष्णराज चौधरी सर्वहारी तथा फिल्ड अधिकृत विमला चौधरीले बरघरमा महिला तथा युवाहरुको सहभागितामा जोड परियोजनाबारे प्रकाश पारेका थिए । कार्यक्रममा प्रतिष्ठानका कार्यसमिति सदस्य यम चौधरीले स्वागत गरेका थिए । कार्यक्रममा राप्तीसोनारी गाउँपालिकाको ७८ जना बरघरमा ४० मुनिका ४ युवा अनि ३ महिला बरघरले समावेशी नभएको देखाउँछ । बरघरमा महिला तथा युवाहरुको सहभागितामा जोड परियोजना यूयसएडको सहयोग तथा द एशिया फाउण्डेशनको सहकार्यमा नागरिक समाज र सञ्चार परियोजनाअन्तर्गत भइरहेको छ।

गाउँ हाँक्छन् थारू बरघर महिला

गाउँ हाँक्छन् थारू बरघर महिला

६४ दिन अगाडि

|

२६ मंसिर २०८१

                                      कैलालीको घोडाघोडी मन्दिरमा सम्पन्न लवाङ्गी पूजा तथा सांस्कृतिक महोत्सव सफल बनाउन खटिएका महिला भलमन्सा । चाँदनी आचार्य कैलालीमा थारू समुदायको गाउँको नेतृत्वमा परिवर्तन आउन थालेको छ । परम्परागत रूपमा गाउँको नेतृत्वकर्ता बरघर अर्थात् भलमन्साको काम पुरुषले गर्दै आए पनि पछिल्लो समय महिलासमेत यसको भूमिकामा रहेर उदाहरणीय कार्य गर्न थालेका छन् । घोडाघोडी नगरपालिकामा अहिले छ जना महिला भलमनसाको भूमिकामा छन् । विगतमा पुरुष मात्र हुने भलमनसामा महिला सक्रिय भएर नेतृत्व लिन थालेपछि अन्य महिलासमेत उत्साही बनेका छन् । थारू समुदायमा जन्मदेखि मृत्यु संस्कार होस् या गाउँको बाटो, बिजुलीबत्ती, खानेपानी, शिक्षा स्वास्थ्यलगायतका विकासमा भलमनसाको नेतृत्वदायी भूमिका हुन्छ । घोडाघोडी नगरपालिकामा थारू समुदायको ७६ गाउँमा ७६ जना भलमनसा छन् । तीमध्ये छ जना महिला भलमनसा रहेका छन् । १७ सदस्यीय नगर भलमनसा समितिमा कोषाध्यक्षसहित तीन जना महिला भलमनसा छन् । भर्खरै मात्र सम्पन्न भएको लवाङ्गी पूजा सम्पन्न गराउनसमेत महिला भलमनसाको भूमिका महत्वपूर्ण रहेको बताइन्छ ।  थारू समुदायको गाउँको नेतृत्व गर्ने, गाउँको समस्याको छिनोफानो भलमनसाले गर्दै आएका छन् । विगतमा पुरुष मात्र भलमनसा हुने थारू समुदायमा समय परिवर्तनसँगै नेतृत्वमा पनि परिवर्तन भएपछि नेतृत्व लिनेको सङ्ख्या बढ्दै गएको नगर भलमनसा समितिका अध्यक्ष बुधराम चौधरी बताउनुहुन्छ ।  केही वर्षयता महिलाले भलमनसाको नेतृत्व समालेर गाउँको हरेक समस्या समाधान गर्दै आइरहेका छन् । नगर भलमनसा समितिका कोषाध्यक्ष सीतावी कठरियाले गाउँमा महिला भलमनसासँगै चिराकी (सूचनावाहक) मा समेत महिला रहेको बताउनुभयो । गाउँमा कुनै बैठक, सभा गर्नुपरेमा वा खबर ल्याउने लैजाने काम चिराकीको हुन्छ ।  भलमनसा सीतावीले भन्नुभयो, “सुरुसुरुमा हामीलाई विश्वास गरिएको थिएन, हामीले काम गर्न थालेपछि बल्ल विश्वास गर्न थालेका छन् ।” सीतावी दोस्रो कार्यकालको भलमनसा हुनुहुन्छ । उहाँले राम्रो काम गरेपछि गाउँलेले दोस्रो कार्यकालका लागि दोहोर्‍याएका हुन् । घोडाघोडी नगरपालिका वडा नम्बर १० देउकलिया गाउँका भलमनसा दुर्गादेवी चौधरी र चिराकीमा इन्द्रादेवी चौधरी हुनुहुन्छ । इन्द्रादेवी भलमनसा भएर काम गरेपछि अहिले चिराकीको भूमिकामा रहेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “कुनै काम पर्‍यो भने गाउँमा सबैलाई भेला पार्ने काम म गर्छु, मैले भनेको गाउँलेले मान्नु पनि हुन्छ । भलमनसाले गरेको निर्णयमा सबैले साथ दिनुहुन्छ ।” घोडाघोडी नगरपालिकामा पाको उमेरको भलमनसाका रूपमा राजकुमारी चौधरी हुनुहुन्छ । घोडाघोडी–१०, आमखैया मुक्तकमैया शिविरका ५६ वर्षीया राजकुमारीले भलमनसा भएर काम गर्न थालेको पाँच वर्ष भयो ।  उहाँ भलमनसा भएपछि गाउँमा चिराकी पनि महिला नै हुनुहन्छ । गाउँमा पुरुष भलमनसाले भन्दा राम्रो काम राजकुमारीले गरेकाले उहाँलाई भलमनसामा गाउँलेले रुचाएको गीता चौधरीले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “गाउँको विकास मात्र होइन, राजकुमारी भलमनसा भएपछि हामी महिलालाई सिपमूलक तालिमसँगै, बाख्रापालन, सुँगुरपालन, च्याउखेतीका लागि अनुदान माग गरेर समूह बनाई आयआर्जनमा जोड्न सहयोग गर्नुभएको छ ।”  गोरखापत्रबाट