जोतहनके गाउँ जोतपुरसे सिखे पर्ना सिख्खा
७२ दिन अगाडि
|
१८ फागुन २०८१
जट्टिक कलसे जोतपुर जोतहनके गाउँ हो, जे आपन पस्नम, आपन श्रमम विश्वास कर्ठ । उ गाउँक हर मनै किउ कलमसे जोट्ठ, किउ भाषणसे जोट्ठ, किउ आपन माटीम कोड्रा चलाक रकट चुहाक धर्ति फरगर करैठ ।
गाउँ सुधारक लाग औरक अस्या लागक नैपरट कना उदाहरण हो जोतपुर, जहाँ सबजे सचेत हुई एक हुई, पछ्गुरलपनह हटाइकलाग एकगठ होक समाज सुधार कर्ना कैख संस्था खोल्ठ । थारु समुदायक हर सवाल उठान करक लाग लागमेर कर्ठ । एक आपसम छोटसे बर मनैन्ख सम्मान कर्ठ, एक सभ्य गाउँ, एक अनुशासित गाउँ, जहाँक ठँर्यन आपन गाउँक लर्कन मजा डगर नेंगाइक लाग सुर्टा हरदम सुर्टा लेठ ।
ढ्यार दिनसे एक बात मनम काँटा गरहस चसकचसक कर, थारु साहित्य राष्ट्रिय सम्मेलन कर जाइटि, देशदुन्यासे कबिलन बलाइटि,कहुँ मेजमानीम कमि हुइ ट ? कठ ‘एक दिनके खान, सौ दिनके बखान’ ।
मनो ओकर ठिक उल्टा हुइल, रस रस यी सुर्टाह चुट्कीसे छुमन्टर करडेल जोतपुर गाउँक कबिलन ।
दुरदुरिक कबिलनके बैठाइसे लैख, खानपीन, नाचखोर डेखाक हमार मन हलुक कराडेल । राजापुर नगरपालिकाके सहयोग अतुलनिय रह, थारु भाषा, साहित्य, संस्कृतिम नगरप्रमुखके लगाव देख्ख फोँहि लागल । यूनिक नेपालके चाक्कर ओज्रार अंगनम गहजर गहजर मन्ड्रक नाच हेर्टी सुहावन रह । थारु लोक कला साहित्य, संस्कृति बचाईक लाग करल युनिक नेपालके बखान म्वर यी शब्दसे कर्लसे न्याय नै हुइ ।
जोतपुर जोधनक गाउँ ठर्हल, सक्कुजे एकगठ होक यी सामाजिक जुम्मा मान्ख एक्को झन्झट नै मन्ल । देवदुर्गनके पुजापाठ समझ्क, रात बिराट कबिलनके रेखदेख, स्यावा, सुरक्षम ध्यान डेहल देख्ख बहुट सुरक्षित लाग । जोतपुरके बारेम एक्ठो बाबु महा लिरौसीसे बखान कर्लि । गाउँक जग्घक चक्लाई, घरकुर्या, मनैनके जनसंख्या सक्कु मेरिक । उ तथ्यांक सुन्क ट लागट महि, आब राजापुर नगरपालिका केल नाई बर्दिया जिल्लम सब्बे शिक्षित गाउँ कौन हो कलसे सब्के मुहमसे जोतपुर निक्रने बा का कर कि घर घरसे निजामति सेवा, शिक्षा सेवा, उच्च ओहदाके सरकारी अधिकृति ओह जोतपुरके बिल्गठ ।
कला, संस्कृति, नाचखोरम फे महा आघ बाट गाउँक मनै, मर्डन ओ जल्यावन सब मिल्ख समाबेशीक केल नाही, बल्कि कामक जुम्मा फे महा लोभलग्टिक लागल । लर्का फे किउ कम नै ठर्हल, उ गाउँक हर लर्का शैक्षिक सामाग्री बनाख प्रदर्शनी कर्ल रल्ह । आब्बहसे आपन लर्कन थारुन्क हस्तकला, मौलिक चित्र बनाइ सिखाइट । कठ जस्ट ब्वाँट लगैबो ओस्ट त फारा फरि, आज उ गाउँक मेलमिलाम, सद्भाव, संस्कार डेख्ख मै नाजवाफ बाटु ।
थारु भाषा साहित्य साधनम लागन ढ्यार साहित्य सर्जकके पोस्टक घुर्घुट खोलाई हुइल । साहित्यक फँट्वाह फर्गर करुइया, आपन रकट पस्ना मिलुइया मैगर डाडु सुशिल चौधरीह थारु साहित्यक पुरस्कार ओ दर्जनौ अनाथ बच्चनके डाई सानु चौधरीह प्रतिभा महिला सशक्तिकरण पुरस्कारसे मानमर्जाद कर पाक फे मनम फोँही उठल । थारु समुदायसे ६ ठो विद्यावारिधि करुया थारु विद्धानहुकन फे सम्मान कर पैली, जिहिसे यी ९वौ थारु साहित्य राष्ट्रिय सम्मेलनके इतिहासम लौव कामक ढर्का खिच गैल ।
हर बरस हमार थारु साहित्य सम्मेलनके उद्देश्य रहठ, जौन ठाउँ कर्बो, उ ठाउँ परिबेशसे नखाईल मुद्दा, सवाल उड्गराक सम्बन्धित निकाय, सरोकारवालनके ध्यान खिच्ना । ओह ओर्से शिक्षा क्षेत्रम मजा संभावना बोकल राजापुरके शिक्षक डगरम विषयगत विद्धानहुकनसे मुरी माठ लरागैल । राज्यके नजरसे ढुंगिल बिल्गैना उ बिकासके कटबेन्ह्वा कसिन हटैना बातम फे दन्त बझान हुइल । ओत्र केल नाही, थारु लोक गाथा बर्कीमार ओ पन्डावनके चरित्रम फे गुरसुरावन हुइल । द्वन्द्वकालके उ दर्दनाक घटना जहाँ ६८० ठो द्वन्द्व पीडितके केक्रो हत्या कैगिल त किहुँ बेपत्ता पारगैल ओ १०२ जे ट आपन शरिल सह्यार नैसेक्ना अपांग होगिल, ओइनके सवालम फे थारु आयोग ओ स्थानीय सरकारसे जवाफ खोज्गैल ।
युनिक नेपाल जे सामाजिक रुपान्तरणके बर्वार काम कर्टि आइल बा, ओकर बखान कर्क नै डटकर्लि । दिनभरिक बुद्धिबिलाससे डट्करल मनह हलुक बनाइक लाग देशभरसे आईल ठँर्यन्क गीत, गजल, मुक्तक सुन्क मन हहराइल, अंगना चम्पन लागल ।
ड्वासर दिन बिन्ह्यसे १२ ठो सफल मनैनके जिवन्त अनुभव सुन्ख मनम काँटा फुल, आँग झमझमाए, बल चुरचुराए कि मै फे ओस्ट बनम । अपांग रहल मनैन हम्र सड्डभर हिउहैबो लेकिन फरक क्षमता रहल अल्लु अर्जुनके संघर्षसे बहुट भेम्ह्रल युवनके निंद खोल डिहल ।
द्वन्द्व पीडितके दुख सुन्ख आँस नै रोक सेक्गैल, महा पस्टो लागल कास उ सब मनैन जे मारगैल, बेपत्ता पारगैल, अपांग बनागैल, ओइन उ पीडासे बचाइसेक्जाइठ ट ? युवा उद्यमी, पर्यटन व्यवसायी, जनप्रतिनिधि, शिक्षक, सेना, आयोगके आयूक्त हुकनके जीवन संघर्ष ओ प्रभावशाली कथासे मनैन हुरचुला डेहल ।
हमार संम्मेलनह देश बिदेशसे एक कप चिया, पठुइया सक्कु मैगर कबिलन सम्झली ओ धन्यवाद डेली । ओत्र केल नाही, यी एक कप चिया गाला कलक राज्यह प्रतिकात्मक पेंचमर्ली कि कैह्यासम हम्र सवट्यक लर्कनहस रना ट ?
ठुम्रार बसघरा बातचितम पुरुबसे पच्छिउक घरगोस्यन खोब गाला उरैल, आपन डुखडुख्वास साटफेर कर्ल ।
थारु भाषा, साहित्य, संस्कृतिह मैया करुइया राजधानीक नामुद सलिमा बनुइया मनै फे आपन प्रबचनसे हमार सम्मेलन आउर चोखा करैल । सलिमा का बनल, का नैबनल ? पैढारम थारुन्के साहित्यिक खेट्वा क्वार बा, अभिनसम किउ हरफार जोट्ल नैहुइट, यी काजे पर्टि ढर्ना कैख हम्र खोब डक्लावा पैली ।
३०० से ढ्यार मनैनक जुट्ह्याला महा गुड्गर रह, जहाँ पूर्व मन्त्री, आयोगके आयूक्त, नगरप्रमुख, संस्कृतिविद्, विषयगत ज्ञाता, शिक्षक, बरघर, साहित्यकार, लेखक, पत्रकार, ठँर्यन, जल्यावन, लर्कापर्का सबमेरिक मनैनके कचहेरी रह, जहा हर मनै आपन मनमौजी बात पुछ पाइठ, आपन बात लिरौसीसे ढार पाइठ । उ सक्कु मनैन फेर्को म्वर ओर्से धन्यवाद बा जे आज हमार साहित्यिक आङ्ग हल्क्वा डेहल ।
देशभरिक कबिलन जे आपन अमुल्य समय ओ आपन कृति, रचना लैख उपस्थित हो डेहल,
उद्यमी ओ समाजसेवीन जे आपन सामाजिक जिम्मेवारी समझख यी सम्मेलनम आर्थिक जुटा डेहल,
पत्रकारन जे आपन कलमसे हमार सनेस देशदुन्या छिट्का डिहल,
जोतपुरक बरघर बगाल जे हमार खानासे लैख बैठना व्यवस्था एकदम मजा बना डेहल,
यूनिक नेपालके टिम जे आपन श्रोतसाधन, प्रविधि, आर्थिक सहयोगसे यी सम्मेलनह लिरौसी बना डेहल,
राजापुर नगरपालिका जे थारु भाषा, साहित्य, लोक कला, संस्कृति, परम्परा, इतिहासक सहचिन बचाइक लाग बहुट भारी योगदान करल ।
यी सक्कु बाट सुनाख आज म्वर मन रुवाहस हलुक हुइल बा, यी हमार साहित्यक महाअभियानम सङ्ग नेंगुइयनक हर उ पउलीक माटीक टिका लगाख सुरबाद लेहटु । जयगुर्बाबा